១.មូលហេតុ នៃរោគមុន
រោគមុន គឺ
បណ្តាលមកពេលដែលប្រហោងតូចៗនៅលើស្បែកត្រូវបានរាំងស្ទះដូចជា
ឫសសក់ ។ក្រពេញផលិតជាតិប្រេងគឺជាក្រពេញតូចមួយដែលមាននៅលើស្បែក។
ក្រពេញទាំងអស់ត្រូវបានភ្ជាប់ទៅនឹងឫសសក់ដែលមានស្នាមប្រហោងតូចៗ
នៅក្នុងស្បែកដែលសក់មួយៗដុះចេញអស់។
ក្រពេញផលិតជាតិខ្លាញ់នេះធ្វើឲ្យសក់និងស្បែកផ្សើមជាតិខ្លាញ់មិន
ឲ្យស្ងួត។ គេធ្វើដូច្នេះ ដោយការផលិតសារធាតុខ្លាញ់ដែលហៅថា sebum ។
នៅក្នុងមុនក្រពេញទាំងអស់ចាប់ផ្តើមផលិត sebum
ច្រើនពេក។
សារធាតុខ្លាញ់នេះច្រើនពេកលាយជាមួយនឹងកោសិកាស្បែកដែលងាប់និង
សារធាតុទាំងពូរបង្កើតជាការស្ទះមួយនៅក្នុងឫសសក់។
ប្រសិនជាឫសសក់នេះនៅកៀកនឹងផ្នែកខាងលើស្បែកវានឹងប៉ោងចេញក្រៅ
បង្កើតជាមុនក្បាលស។
ជាការផ្លាស់ប្តូរឫសនោះអាចបង្កទៅជាមុនពណ៌ក្បាលខ្មៅ។
ជាធម្មតាបាក់តេរីដែលមិនបង្កបញ្ហាដែលរស់នៅលើស្បែកបន្ទាប់មក
អាចឆ្លងទៅដល់ឫសសក់
បង្កទៅជាពងក្រហមលើស្បែកពងខ្ទុះពកតូចៗឬជាដុំពក។
ការបង្កឲ្យមានជារោគមុន
រោគមុនកើតមាននៅលើយុវវ័យគឺត្រូវបានគេគិតថាបង្កឡើងដោយកម្រិតកើន
ឡើងនៃជាតិអរម៉ូនដែលគេហៅថាតេស្តូស្តេរ់ូនដែលកើតលើងពេលវ័យ
គ្រប់ការ។
អរម៉ូនដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការធ្វើឲ្យកម្រើកការលូតលាស់និង
ការវិវឌ្ឍនៃអង្គជាតិបុរសនិងពងស្វាសនិងរក្សាសាច់ដុំនិងកម្លាំង
ឆ្អឹងនៅលើក្មេងស្រី។
ក្រពេញខ្លាញ់ នេះគឺមានភាពរំញោចខ្លាំងទៅលើអរម៉ូន។
គេគិតថាកម្រិតកើនឡើងនៃតេស្តូស្តេរ៉ូនបង្កឲ្យក្រពេញផលិតជាតិខ្លាញ់
ច្រើនលើសល់បនៅលើស្បែកត្រូវការ។
មុនត្រូវបានគេគិតថាជាប្រភេទជម្ងឺតពូជ។
ប្រសិនជាឪពុកម្តាយរបស់អ្នកមានរោគមុនវាទំនងជាក៏នឹងកើតដែរ។ការ
សិក្សាមួយបានរកឃើញថាប្រសិនជាឪពុកម្តាយរបស់អ្នកមានជម្ងឺមុនអ្នក
ទំនងជាមានជម្ងឺមុនធ្ងន់ធ្ងរនៅអាយុនៅក្មេង។
គេក៏រកឃើញដែរថាប្រសិនជាឪពុកឬម្តាយឬអ្នកទាំងពីរមានមុននៅ
វ័យកណ្តាលអ្នកក៏ទំនងជាមាននៅ វ័យនោះដែរ។
មុននៅវ័យកណ្តាល
ជាង៨០%នៃករណីមានមុននៅវ័យកណ្តាលកើតឡើងទៅលើស្រ្តី។
វាត្រូវបានគេគិតថាមានករណីជាច្រើននៃមុនវ័យកណ្តាលគឺ
បង្កឡើងដោយការផ្លាស់ប្តូរក្នុងកម្រិតអរម៉ូនដែលមានមនុស្សស្រី
ជាច្រើនមាននៅពេលជាក់លាក់ណាមួយ។
ពេលទាំងនេះរួមមាន៖
- មានឈាមរដូវៈស្រ្តីខ្លះមានចេញរោគមុនមុនមានឈាមរដូវ
- មានផ្ទៃពោះ ៈ មនុស្សជាច្រើនមានរោគមុននៅពេលមានផ្ទៃពោះជាធម្មតាមុនពេលបីខែដំបូងនៃការមានផ្ទៃពោះ។
- អាការរោគដែលមានអូវែពកច្រើនៈ ជាលក្ខខណ្ឌមួយដែលធ្វើឲ្យកើតមុននិងឡើងទម្ងន់និងមានដុំពកនៅអូវែស្រ្តី។
ការជំនឿថាមានរោគមុន
ថ្វីបើមុនជាជម្ងឺស្បែកឆ្លងមួយវាមិនត្រូវគេយល់ដឹងពីវាបានច្រើនទេ។ មានជំនឿជាច្រើននិងការយល់ខុសអំពីវាមានដូចជា៖
- រោគមុនគឺបង្កឡើងដោយការតបអាហារឲ្យបានតិចៈគឺមិនមានភ័ស្តុតាងដេល ការតមអាហារជាអ្នកធ្វើឲ្យកើតមុន។ ការបរិភោគអាហារគ្រប់គ្រាន់ការតមដ៏ត្រឹមត្រូវត្រូវបានណែនាំពីព្រោះ វាល្អសម្រាប់បេះដូងរបស់អ្នកនិងសុខភាពរបស់អ្នកទូទៅ។
- ទោះជាយ៉ាងណាវាមិនជួយឲ្យអ្នកកើតរោគមុនទេ។
- រោគមុនបង្កឡើងដោយស្បែកមិនស្អាតនិងគ្មានអនាម័យៈ ការប្រតិកម្មរបស់អ្នកជីវវិទ្យាដែលបង្កឲ្យមានរោគមុនកើតឡើងនៅខាង ក្រោមស្បែកមិនមែនស្ថិតនៅលើស្បែកទេ។ ដូច្នេះហើយទោះជា អ្នកសម្អាតមុខរបស់អ្នកស្អាតគឺមានប្រសិទ្ធភាពតិចតួចក្នុងការមិន ធ្វើឲ្យកើតមុន។ អ្នកគួរតែសម្អាតមុខអ្នកឲ្យស្អាតយ៉ាងតិចពីរដងក្នុង១ថ្ងៃ។ ការលាងសម្អាតច្រើនដងនឹងមិនមានអ្វីខុសប្លែកទៅមុនរបស់អ្នកទេនិង អាចធ្វើឲ្យអាការោគកាន់តែអាក្រក់ដោយធ្វើស្បែកកាន់តែខូចខ្លាំង។
- ការច្របាច់មុនក្បាលខ្មៅចេញក្បាលសនិងចំណុចគឺជាវិធីល្អបំផុត ដើម្បីកុំឲ្យកើតមុន។ ការច្របាច់ឬយកមុនចេញអាចធ្វើឲ្យអាការរោគកាន់តែអាក្រក់ និងអាចធ្វើឲ្យអ្នកមានស្លាកស្នាមរហូត។
- ការរួមភេទអាចធ្វើឲ្យកើតមុន។ ការរួមភេទឬការធ្វើឲ្យសម្រើបលើអង្គជាតិនឹងមិនធ្វើឲ្យមានរោគមុន កាន់តែអាក្រក់ទេ ឬធ្វើឲ្យប្រសើរទេ។
- ការដេកសំដិលពន្លឺព្រះអាទិត្យអាចធ្វើឲ្យរោគមុនមានការប្រសើរ ឡើង។ ប្រការនេះមិនមានភ័ស្តុតាងដែលការប៉ះពាល់រយៈពេលយូរទៅនឹង ពន្លឺព្រះអាទិត្យឬដេកអាំងថ្ងៃអាចធ្វើឲ្យរោគមុនមានលក្ខខណៈប្រសើរ ឡើង។ ទោះជាយ៉ាងណាមានថ្នាំជាច្រើនប្រភេទត្រូវបានប្រើសម្រាប់ព្យាបាល រោគមនុនដែលអាច ធ្វើឲ្យស្បែករបស់អ្នកចាញ់ពន្លឺព្រះអាទិត្យបានដូច្នេះការត្រូវពន្លឺ រយៈពេលយូរអាចបណ្តាលឲ្យស្បែកខូចខាតមានការឈឺចាប់។ នេះក៏ធ្វើឲ្យស្បែកមានជម្ងឺមហារីកដែរ។
-
រោគមុនជាជម្ងឺឆ្លងៈអ្នកមិនអាចចម្លងមុនពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ទៀតបានទេហើយវាក៏មិនធ្វើឲ្យចម្លងដែរ។
២.សញ្ញានៃជម្ងឺមុន
ជម្ងឺមុនភាគច្រើនវិវឌ្ឍន៍ ទៅលើៈ
- ផ្នែកមុខៈនេះប៉ះពាល់ដល់មនុស្សភាគច្រើនដែលមានមុន
- ផ្នែកខ្នងៈនេះប៉ះពាល់ដល់មនុស្សជាងពាក់កណ្តាលមានមុន
- ផ្នែកទ្រូងៈនេះប៉ះពាល់ដល់មនុស្សប្រហែល១៥%មានជម្ងឺមុន
មុនបង្កឲ្យប៉ះពាល់ដល់ជាលិកាស្បែកដែលបង្កដូចជាចំណុចជាច្រើន។ ជាលិកានេះគឺជាពាក្យសម្រាប់កោសិកាដែលខូចខាត។មានចំណុច៦ប្រភេទដែល បង្កឡើងដោយជម្ងឺមុនៈ
- ក្បាលខ្មៅ ៈ គឺជាចំណុចខ្មៅៗតូចៗឬពណ៌រាងលឿនដែលវិវឌ្ឍន៍នៅលើស្បែក។
- ក្បាលសៈ មានរាងប្រហាក់ប្រហែលនឹងក្បាលខ្មៅប៉ុន្តែវាអាចរឹងជាងនិងមានពណ៌សនៅកណ្តាល។
- ពងក្រហមលើស្បែក
- ពងខ្ទុះស្រដៀងគ្នានឹងពងក្រហមលើស្បែកដែរប៉ុន្តែមានខ្ទុះពណ៌សនៅកណ្តាល
- ដុំពកតូចៗ
- ពកដែលជាប្រភេទគ្រោះថ្នាក់ដែលបង្កឡើងដោយរោគមុន។ វាមានទំហំធំមានខ្ទុះខាងក្នុងដែលស្រដៀងនឹងបូសទ្រនិច។ ដុំនេះនឹងបង្កទៅជាស្នាមរហូតបាន។
ពេលដែលមានកើតមុនក្នុងករណីស្រាលដែលអាចបង្កជាទុក្ខព្រួយសម្រាប់ អ្នកខ្លះ។ប្រសិនជាមុនធ្វើឲ្យអ្នកមិនខ្វាល់ចិត្តដែលអ្នកមិនអាច គ្រប់គ្រងលើវាបានគួរទៅជួបគ្រូពេទ្យសុំការណែនាំ។
៣.ការព្យាបាលរោគមុន
ផែនការព្យបាល
ប្រសិន
ជាអ្នកទើបមានមុនក្បាលខ្មៅក្បាលសនិងចំណុចលើមុខពីរបីអ្នកអាច
ព្យាបាលវាបានដោយជោគជ័យដោយការប្រើជែលឬក្រែមដែលមានសារធាតុ Benzoyl peroxide (មើលខាងក្រោម)។មានបច្ចេកទេសដ៏មានប្រយោជន៍ដែលអាចជួយខ្លួនឯងបាន៖
- មិនត្រូវលាងសម្អាតកន្លែងដែលមានរបួសស្បែកច្រើនជាង២ដងក្នុង ១ថ្ងៃទេ។ ការលាងញឹកញាប់ពេកអាចធ្វើឲ្យខូចស្បែកនិងធ្វើឲ្យអាការកាន់ តែអាក្រក់។
- សម្អាតកន្លែងដែលប៉ះពាល់ដោយសាប៊ូលាងមុខឬទឹកក្តៅអ៊ុនៗ។ ការប្រើទឹកក្តៅខ្លាំងឬត្រជាក់ខ្លាំងធ្វើឲ្យមុនកាន់តែមិនល្អ។
- ហាមព្យាយាមសម្អាតមុនក្បាលខ្មៅឬច្របាច់មុន។ េនះអាចធ្វើឲ្យកាន់តែអាក្រក់ និងបង្កឲ្យមានស្នាមរហូត។ ជៀសវាងផាត់មុខម្សៅនិងគ្រឿងសំអាងច្រើនពេក។ ប្រើផលិផលដែលមានជាតិទឹកដែលមិនធ្វើឲ្យរាំងស្ទះដល់រន្ធញើស។
- ត្រូវលាងសម្អាតផាត់មុខម្សៅនិងគ្រឿងសំអាងអ្នកចេញមុនចូលគេង
- ប្រសិនជាមានមុខស្បែកស្ងួតប្រើគ្រឿងសំអាងប្រភេទទឹក
- ការហាត់ប្រាណទៀងទាត់មិនអាចធ្វើឲ្យរោគមុនប្រសើរឡើងទេ ប៉ុន្តែវាជម្រុញឲ្យអារម្មណ៍របស់អ្នកនិងធ្វើឲ្យអ្នកមានអារម្មណ៍ ជឿជាក់ខ្លួនឯង។ សួមងូតទឹកឲ្យបានលឿនកាន់តែល្អក្រោយពេលដែលលេងកីឡាហត់បែកញើស។
- សម្អាតសក់អ្នកទៀងទាត់និងព្យាយាមកុំឲ្យសក់ធ្លាក់ប៉ះមុខរបស់អ្នក។
ប្រសិនជារោគមុនវារាលដាលឧទាហរណ៍ ប្រសិនជាអ្នកមានចំនូនដ៏ច្រើននៃដុំពកនិងដុំខ្ទុះជាច្រើនឬប្រសិនជា ថ្នាំដែលអ្នកប្រើមិនមានប្រសិទ្ធភាពសូមទៅជួបគ្រូពេទ្យសម្រាប់ ការណែនាំបន្ថែម។
ថ្នាំដែលអាចប្រើក្នុងការព្យាបាលជម្ងឺមុនមានដូចជា៖
- topitcalretinoids
- topical antibiotics
- azelaic acid
- antibiotic tablet
0 comments:
Post a Comment