Friday, January 11, 2013

ជម្ងឺបាត់បង់បញ្ញាស្មារតី (Cerebral palsy)

១.មូលហេតុ​នៃជម្ងឺ​បាត់បង់​បញ្ញាស្មារតី​
ទោះ ​ជា​យ៉ាង​ណា​ជម្ងឺបាត់បង់​បញ្ញាស្មារតី​លេចឡើង​មានការ​ទាក់ទង​នឹង​សាច់ដុំ។​ វាបង្ក​ឡើង​ដោយ​ធ្វើឲ្យ​ខូចខាត​ផ្នែក​ខួរក្បាល​​ដែល​គ្រប់គ្រង​សាច់ដុំ​ ទាំងនេះ​​ដែល​គេ​ហៅ​ថាខួរធំ (cerebrum)
ខួរធំ​គឺ​មាន​ការ​ទទួល​ខុសត្រូវ​ទៅ​លើ​មុខងារ​សំខាន់ៗ​របស់​ខួរក្បាល​​ដូចជា ​ជំនាញ​ទំនាក់​ទំនង​ការ​ចង​ចាំ​និង​សមត្ថភាព​រៀន។នេះ​គឺជា​អ្វី​ដែល​ក្មេង​ មាន​ជម្ងឺ​បាត់បង់​បញ្ញា​តែងតែ​មាន​ការ​លំបាក​ក្នុង​កា​រៀន​និង​ខាង​ទំនាក់​ ទំនង។
ការ​ខូចខាត​ទៅ​លើ​ផ្នែក​ខួរធំ​អាច​បង្ក​ឲ្យ​មាន​បញ្ហា​ទៅ​លើ​ការ​មើល​ឃើញ​និង​ការស្តាប់ឮ។
តើ​ការ​ខូចខាត​ខួរក្បាល​នេះ​កើត​ឡើង​ដោយ​របៀប​ណា?
កាល​ពី​អតីតកាលវេជ្ជបណ្ឌិតជឿថាកា​រខូចខាត​ខួរក្បាល​កើត​ឡើង​ក្នុង​កំឡុង​ពេល ​កើត​ដោយសារ​តែ​វា​ខ្វះ​ខ្យល់​អុកស៊ីសែន​។​ការ​លំបាក​ក្នុង​ការ​ដក​ ដង្ហើមអាច​ជួនកាល​កើត​ឡើង​ក្នុង​ពេល​មាន​ការ​លំបាក​ក្នុង​ការ​កើត។
ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ការ​ស្រាវ​ជ្រាវ​សំខាន់ៗ​ដែល​ធ្វើ​ឡើង​នៅ​ទសវត្សរ៍​ទី៨០​បាន ​បង្ហាញ​ថា​ការ​ពិបាក​ដក​ដង្ហើម​គ្រាន់តែ​ជា​កត្តា​មួយ​ពី​៥​ទៅ​១០%​ក្នុង​ ការ​បង្ក​ជា​ជម្ងឺ​បាត់បង់​ស្មារតី​បញ្ញា។​ ករណី​ភាគ​ច្រើន​កើត​ឡើង​ជា​លទ្ធផល​នៃ​ការ​ខូចខាត​ខួរក្បាល​ដែល​បាន​កើតឡើង​ មុនពេល​ដែលក្មេង​កើត។
ខួរក្បាល​ក្មេង​ជំទង់​គឺ​អាច​សម្រប​បាន​​និង​អាច​ត្រឡប់​មក​រក​ភាព​ដើម​ពី​ ស្ថានភាព​ខូចខួរ​ក្បាល​ធ្ងន់ធ្ងរ។​ប៉ុន្តែ​ខួរក្បាល​ក្មេង​ជា​ពិសេស​ក្មេង​ អាយុ​៦ខែ​មាន​ការ​ឆ្លង​ជា​ពិសេស។​ការ​ខូចខាត​ណា​មួយ​ដែល​កើត​ឡើង​ក្នុង​ កំឡុង​ពេល​នេះ​អាច​មាន​ផលវិបាក​ខ្លាំងក្លា​និង​​អាច​មួយជីវិត។
អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​ជឿថាវា​មាន​វិធី៣​ដែល​ខួរក្បាល​អាច​មាន​ការ​ខូចខាត​នៅ​ពេល​កើត។​ទាំង​នេះ​ត្រូវ​បាន​ពិភាក្សា​ដូច​ខាង​ក្រោម៖
ជម្ងឺ PLV
ប្រភេទ​ PLV ទាក់ទង​នឹងការ​ខូចខាត​នៃ​កោសិកាសនៃ​ខួរក្បាល​។​ផ្នែកនេះ​នៃ​ខួរក្បាល​គឺ​ បង្កើតឡើង​ដោយ​សរសៃប្រសាទ​ជាច្រើន​​ដែល​ត្រូវ​បាន​ការពារ​ដោយ​កោសិកា​ ប្រូតេអ៊ីន​ពណ៌ស​​ដែល​គេ​ហៅ​ថា​ myelin ។កោសិកាខួរ ​ក្បាល​ពណ៌ស​គឺ​ទទួល​ខុសត្រូវ​ទាក់ទងនឹង​ការ​ធ្វើ​ទំនាក់​ទំនង​រវាង​ផ្នែក​ ទៅ​លើ​ការ​គិត​ចេញ​ពី​ខួរក្បាល​និង​បញ្ជា​ទៅ​ផ្នែក​នៃ​រាង​កាយ។
គេ​គិត​ថា​​ការ​ខូចខាត​រ​​ខួរក្បាល​គឺ​បណ្តាល​មក​ពី​ការ​កាត់​បន្ថយ​នៅ​ការ​ ផ្តល់​ឈាម​ឲ្យ​ក្មេង​។​នេះ​កាត់​បន្ថយ​ការ​ផ្តល់​ឈាម​ធ្វើ​ឲ្យ​បាត់បង់​ អុកស៊ីសែន​ក្នុង​ខួរក្បាលធ្វើ​ឲ្យ​ខូចខាត​ដល់​កោសិកា​ខួរក្បាល។
ការខូច​ខាត​នេះ​មាន​ផលវិបាក​ខ្លាំង​ក្នុង​ការ​រស់​នៅ​ដែល​កោសិកា​ពណ៌ស​គឺ​មាន​ការ​ទទួល​ខុស​ត្រូវ​ក្នុង​ការ​បញ្ជូន​សញ្ញា​ទៅ​សាច់ដុំ។
PVL អាច​បង្ក​ឡើង​ដោយ

  • ជម្ងឺ​ដែលបង្ក​ឡើង​ដោយ​ម្តាយដូចជា​ជម្ងឺ​រុយបឺឡា(រោគកញ្រ្ជិលនៅ​ប្រទេស​អាឡឺម៉ង់)
  • ម្តាយ​ដែល​មាន​សម្ពាធ​ឈាម​មិន​ទាប​ធម្មតា​
  • កើត​មុន​កំណត់​ជាពិសេស​ប្រសិន​ជា​កូន​កើត​នៅ​ខែទី៦​ឬ​មុននេះ។
  • ម្តាយប្រើ​ជាតិ​កូកាអ៊ីន​ក្នុងកំឡុងពេល​មាន​ផ្ទៃពោះ។
ការវិវឌ្ឍន៍ខួរក្បាលមិន​​ប្រក្រតី
អ្វី​ដែល​ផ្លាស់ប្តូរ​ឬ​មាន​ការ​ប៉ះពាល់​ទៅ​ការ​វិវឌ្ឍន៍​ធម្មតា​នៃ​ ខួរក្បាល​អាច​បណ្តាល​ឲ្យ​មាន​បញ្ហា​តាម​ការ​បញ្ជូន​ព័ត៌មាន​ទៅ​សាច់ដុំ​និង​ អាច​បណ្តាល​ឲ្យ​មាន​ជម្ងឺ​បាត់បង់​បញ្ញាស្មារតី។​ខូរក្បាល​ជាពិសេស​មាន​ ការឆ្លង​មេរោគ​​នៅ​​​សប្តាហ៍​ទី២០​នៃ​ការ​លូត​លាស់​របស់​ក្មេង។
ការវិវឌ្ឍន៍​នៃខួរក្បាល​អាច​ប៉ះពាល់​ដោយ​
  • ការផ្លាស់​ប្តូរ​ហ្សែន​ដែល​ជួយ​ខួរក្បាល​មានការវិវឌ្ឍន៍
  • ការ​ឆ្លង​ដូចជាជម្ងឺ​ពងបែក​លើ​ប្រដាប់​ភេទ toxoplasmosis (ជា​ជម្ងឺ​ឆ្លងបង្ក​ឡើង​ដោយ​ប្រភេទ​ប៉ារ៉ាស៊ីត) និងវីរុស cytomegalovirus (ជា​ប្រភេទវីរុសពង​បែក​នៅ​ប្រដាប់​ភេទ​ដែល​មនុស្ស​ភាគ​ច្រើន​មាន​ប្រព័ន្ធ​ភាព​ស៊ាំ)
  • មាន​ការ​ប៉ះ​ទង្គិច​យ៉ាង​ខ្លាំង​​ឬ​របួស​ក្បាល​នៅ​ពេល​ទារក​មិន​ទាន់​កើត។
ការ​ហូរ​ឈាម​ក្នុង​ខួរក្បាល
          ការ​ហូរ​ឈាម​នៅ​ក្នុង​ខួរក្បាល​អាច​មាន​គ្រោះថ្នាក់​ពី​ព្រោះ
  • ខួរក្បាល​អាច​ខ្សត់ឈាម​ដែល​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​កោសិកា​ស្លាប់
  • ឈាម​ខ្លួន​ឯង​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​ខូច​កោសិកា​ខួរក្បាល
ការ​ហូរ​ឈាម​ក្នុង​ខួរក្បាល​ជា​ធម្មតា​កើត​មាន​ចំពោះ​ក្មេង​ដែល​មិន​ទាន់​ កើត​ពេល​ដែល​គេ​មាន​ជម្ងឺ​ដាច់សរសៃ​ឈាម​ក្នុង​ខួរក្បាល។​ជម្ងឺ​ដាច់​សរសៃឈាម ​ក្នុង​ខួរ​ក្បាល​អាច​បង្ក​ឡើង​ដោយ៖
  • ភាព​ខ្សោយ​តាំង​ពី​កំណើតឬ​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​នៅ​ក្នុង​សរសៃឈាម​ក្មេង
  • ម្តាយ​មាន​សម្ពាធ​ឈាម​ខ្ពស់
  • ឆ្លងរោគ​ពេល​មាន​ផ្ទៃពោះ​ជាពិសេស​ជម្ងឺ​រលាក​ទ្រគាក​
ការ​ខូចខាត​បន្ទាប់ពី​កើត​មក
ករណី​មួយ​ចំនូន​នៃ​ជម្ងឺ​បាត់បង់​បញ្ញាស្មារតី​ក្នុង​កំឡុងពេល​មាន​ទារក​មាន ​ជីវិតពីរ​បី​ខែមុនពេល​ខូរក្បាល​វិវឌ្ឍ​សមត្ថភាព​របស់​វា​ក្នុង​ការ​ទប់ទល់​ និងប្រែប្រួល​ទៅតាម​កម្រិត​នៃ​ការ​ខូចខាត។
ការ​ខូចខាត​អាច​បង្ក​ឡើង​ដោយ​ការ​ឆ្លង​មេរោគ​ដល់​ខួរក្បាល​ដូច​ជា​ជម្ងឺរលាក​ស្រោម​ខួរឬ​របួស​ក្បាល​ធ្ងន់់ធ្ងរ៕
២.អាការរោគ​ជម្ងឺ​បាត់បង់​បញ្ញា​ស្មារតី
អាការរោគ​ជម្ងឺ​បាត់បង់​បញ្ញា​ស្មារតី​ជាធម្មតា​ ​គឺ​គេ​មិន​អាច​មើល​ដឹង​ក្នុង​កំឡុង​ពេល​ក្មេង​មានអាយុ​៣ឆ្នាំ។កូន​របស់អ្នក ​អាច​មាន​ការ​វិវឌ្ឍន៍ យឺត​ដូច​ជា​រៀន​លូន​​ដើរ​ឬ​និយាយ។ក្មេង​ដែល​មានជម្ងឺ​នេះ​ក៏​មាន​បញ្ហា​ផង​ ដែរ​លើ​សាច់ដុំ​សម្លេង(សមត្ថភាព​ដែល​មិន​ដឹង​ខ្លួន​ដើម្បី​និយាយ​ទាក់ទង​ឬ​ សម្រាក​សាច់ដុំជា​ដើម)។ កូន​របស់​អ្នក​អាចៈ
  • ចលនា​សាច់ដុំខ្សោយៈសាច់ដុំសម្លេង​​ដែលអាចធ្វើឲ្យ​រឹង
  • ចលនា​សាច់ដុំខ្សោយៈ​​សាច់ដុំសម្លេង​ដែល​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​គ្មានកម្លាំងបញ្ជា
ក្នុង​ករណី​មួយ​ចំនូន​កូន​របស់​អ្នក​អាច​ជួបប្រទះ​ចលនា​សាច់ដុំ​ខ្សោយ​មួយ​ រយៈ​​ពេល​វា​មាន​អាយុ​ពីរ​ឬ​បី​ខែ​ដំបូង​មុនពេល​មាន​ជម្ងឺសាច់ដុំ​ខ្សោយ។
អាការរោគ​នៃជម្ងឺ​បាត់បង់​បញ្ញា​ស្មារតី
ប្រសិន​ជា​កូន​របស់​អ្នក​មាន​ជម្ងឺ​បាត់បង់​មួយ​ចំហៀង​ខ្លួន​គេ​នឹងមាន​ សាច់ដុំ​ស្ពឹក​មួយ​ចំហៀង​ខ្លួន។​នេះ​ជា​ ធម្មតា​ដៃ​និង​ប្រអប់​ដៃ​ការ​ប្រើ​មាន​ការ​កំណត់​​ប៉ុន្តែ​ជួនកាល​ក៏​ ប៉ះពាល់​ដល់​ជើង​ដែរ។
អាការរោគ​ខូចជើង
ក្នុង​ប្រភេទ​នេះ​ក្មេង​របស់​អ្នក​នឹង​មាន​ស្ពឹកសាច់​ដុំ​នៅ​ជើង​របស់​គេ។​ នេះ​អាច​បណ្តាល​ឲ្យ​មានការ​ពិបាក​ដើរ​និង​គេ​អាច​ត្រូវ​ការ​របស់​ជំនួយ​ ក្នុង​ការ​ដើរ។
ជំនាញ​ខាង​ទំនាក់ទំនង​និង​ការ​ប្រើ​បញ្ញា​អាច​មិន​មាន​ការ​ប៉ះពាល់។
អាការរោគ​នៃ​ជម្ងឺ​នេះ​ធ្វើ​ឲ្យ​បាត់បង់​លំនឹង
ការបាត់បង់​លំនឹង​ដោយសារ​ជម្ងឺនេះ​តុល្យភាព​របស់​កូន​អ្នក​និង​ការដឹង​ពី​ ទីតាំង​មានការប៉ះពាល់។ជំនាញ​ទំនាក់ទំនង​និង​ផ្នែក​បញ្ញា​គួរតែមិនមាន​ ផលប៉ះពាល់។
អាការោគនៃ​ការធ្វើចលនា​ដៃ​ជើង​ក​ដដែលៗ
ប្រសិន​ជា​កូន​របស់អ្នក​មាន​ជម្ងឺនេះ​គេ​នឹង​មាន​សាច់ដុំ​កើន​ឡើង​ឬ​ថយចុះ។​ នេះ​មាន​ន័យ​ថា​​គេ​មិន​អាច​គ្រប់គ្រង​ចលនា​ទាំងនេះ​បាន​ទេ។​ ការ​និយាយ​អាច​មាន​ការ​ប៉ះពាល់​ដោយ​សារ​គេ​ពិបាក​គ្រប់គ្រង​អណ្តាត​និង​សរសៃ ​សម្លេង។​​កូន​របស់​អ្នក​មាន​បញ្ហាក្នុង​ការ​បរិភោគ​និង​ហៀរ​ទឹកមាត់។
ផ្នែក​បញ្ញា​ជាធម្មតា​មិន​ប៉ះពាល់​ដល់​ក្មេង​ដែល​មានជម្ងឺ​នេះទេ។
អាការ​រោគ​នៃជម្ងឺខ្វិន
ជម្ងឺ​ខ្វិន​នេះ​គឺ​ជា​ប្រភេទ​ធ្ងន់ធ្ងរ​​មួយ​ដែល​បង្ក​ដោយ​ការ​ខូចខួរ​ ក្បាល​ធ្ងន់ធ្ងរ។​គេ​នឹង​មាន​ការស្ពឹក​ទៅ​គ្រប់​អវយវ ដៃជើង​ទាំងអស់​ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​គេ​មិន​អាច​ដើរបាន។​នៅ​ពេល​ជា​មួយ​គ្នានេះដែរ​ សាច់ដុំក​ទន់ជ្រាយ​ធ្វើឲ្យ​ពិបាក​ទ្រក្បាល។
គេ​នឹង​ពិបាក​និយាយ​និង​ការរៀន​ចុះខ្សោយ​ជាលំដាប់។

៣.ការ​ព្យាបាល​ជម្ងឺបាត់បង់​បញ្ជា​ស្មារតី    
អ្នក​និង​កូនរបស់​អ្នក នឹង​ត្រូវបាន​ណែនាំទៅ​ក្រុម​គ្រូពេទ្យ​ជំនាញ​មួយ​ចំនួន​ដែល​ទាក់ទង​នឹងការ​ព្យាបាល​កូន​របស់អ្នក។
ក្រុមគ្រូពេទ្យ​ទាំងនោះ​មានៈ
  • ពេទ្យ​ជំនាញ​ខាងក្មេង
  • គ្រូពេទ្យ​មើល​ថែទាំជម្ងឺ
  • ពេទ្យ​ជំនាញ​ខាង​ចលនា
  • ពេទ្យ​ព្យាបាល​ខាង​និយាយ​និង​ប្រើ​ភាសា
  • ពេទ្យ​ជំនាញ​ខាង​បង្រៀន​អាជីព​ដល់​អ្ន​កជម្ងឺ​ដែល​ផ្តល់​នូវ​ជំនាញ​និង​ សមត្ថភាព​ចាំ​បាច់​សម្រាប់​សកម្មភាព​ប្រចាំថ្ងៃ​ដូច​ជា​បោក​សម្លៀក​បំពាក់​ ជា​ដើម
  • អ្នកផ្តល់ប្រឹក្សា​អ្នក​ដែលមិន​អាច​ទប់​ទឹក​នោម​បាន
  • ចិត្តវិទ្យាខាង​សិក្សា​ដែល​ជំនាញខាង​ជួយមនុស្ស​ដែល​ពិបាក​រៀន។
ផែនការ​ថែទាំសុខភាព​ដោយ​ឡែកពីគ្នា​នឹង​ត្រូវ​លើកឡើងដើម្បីបង្ហាញពី​ ការចង់បាន​ឬ​បញ្ហាដែល​កូន​របស់​អ្នក​មាន។ ផែនការ​នេះ​នឹង​បន្ត​ធ្វើ​ការ​វាយតម្លៃ​នៅ​ពេល​កូន​របស់​អ្នក​មាន​អាយុ​ ច្រើន​ជាងនេះ​និង​សេចក្តីត្រូវ​ការ​​និង​ការ​ផ្លាស់ប្តូ​ស្ថានភាព។
អ្នក​និងកូន​របស់អ្នក​នឹង​ត្រូវបាន​ដាក់​អ្នក​ធ្វើការ​ដ៏សំខាន់​ដែល​នឹង​ជា​ ចំណុច​ទីមួយ​នៃ​ការ​ទាក់ទង​រវាង​អ្នក​នឹង​សេវា​គាំទ្រ​ផ្សេងទៀត​​។​ខណៈពេល​ ដែល​កូនរបស់​អ្នក​នៅ​ក្មេង​អ្នក​ធ្វើ​ការ​ដ៏​សំខាន់​​អាច​ជា​ គិលានុប្បដ្ឋាយិកា។​​នៅ​ពេល​កូន​របស់អ្នក​មាន​អាយុ​ច្រើន​សេចក្តី​ត្រូវ​ ការរបស់​គេ​កាន់​តែ​ស្មុគស្មាញ។
ការ​ព្យាបាល​ដោយ​ចលនា
ការ​ព្យាបាល​ដោយ​ចលនាជា​ធម្មតាចាប់ផ្តើម​ នៅពេល​ដែល​កូន​របស់អ្នក​ត្រូវបាន​វិភាគរោគវិនិច្ឆ័យ​រក​ជម្ងឺ​បាត់បង់​បញ្ញា ​ស្មារតី​។ វា​ជា​វិធី​ដ៏​សំខាន់​ក្នុងការ​ជួយ​កូនរបស់​អ្នក​ដោះស្រាយ​តាម​ស្ថានភាព។
វា​មាន​គោល​បំណង​សំខាន់ពីរ​នៃ​ការ​ព្យាបាល​ដោយ​ចលនា
  • ដើម្បីទប់ស្កាត់​ភាពខ្សោយ​នៃសាច់ដុំ​ដែល​មិន​ត្រូវបាន​ប្រើ​ជាធម្មតា​
  • ដើម្បីទប់ស្កាត់​សាច់ដុំ​ដែលជាប់​នឹង​ទីតាំង​ដ៏រឹង​ដែល​គេ​ហៅ​ថា​ដំណើរ​រូញ​នៃ​សាច់ដុំ
ការ​រួញ​នៃសាច់​ដុំ​ គឺ ជា​ការប្រឈម​របស់ក្មេង​ដេល​មាន​បញ្ហា​រូញ​នៃ​សាច់ដុំ​ដោយសារ​សាច់ដុំ​វា​នៅ​ រឹង។​ប្រសិន​ជា​សាច់ដុំ​មិន​រួញ​ទេ​គេ​មិន​ដុះ​លឿន​ដូច​ឆ្អឹងទេ។ នេះ​អាច​បណ្តាល​ឲ្យ​ខូច​ទ្រង់ទ្រាយ​បណ្តាល​ឲ្យ​កួន​របស់​អ្នក​​ឈឺចាប់​និង​​ មាន​អារម្មណ៍​មិនស្រួល។
គ្រូពេទ្យ​ចលនានឹង​បង្រៀន​កូនរបស់​អ្នក​ហាត់ប្រាណ​មួយចំនួន​ដែល​គេអាច​ហាត់​ រាល់​ថ្ងៃ​ដើម្បី​ពន្លា​សាច់ដុំ។​ឧបករណ៍​ទប់​ជើង​ឬ​ដៃ​ដ៏​ពិសេស នឹង​ជួយ​ពន្យា​សាច់ដុំ​របស់​គេ​បាន។
ការព្យាបាល​ការនិយាយ
ការ​ព្យាបាល​ការ​និយាយ​អាច​ជួយ​ក្មេង​ដែល​មាន​បញ្ហា​ក្នុងការ​ទំនាក់ទំនង​​ ដោយ​បង្រៀន​ពួក​គេ​នូវ​លំហាត់​មួយចំនូួន​​ដែលអាច​វិវឌ្ឍ​សមត្ថភាព​ក្នុង​ការ ​និយាយ​ឲ្យ​បាន​​ច្បាស់។    
ប្រសិនជា​មានការ​លំបាក​ក្នុងការ​ទំនាក់​ទំនង​មាន​សមភាព​ធ្ងន់ធ្ងរ​គ្រូពេទ្យ ​អាច​បង្រៀន​ពួកគេ​វិធីសាស្រ្ត ផ្សេងៗ​ក្នុង​ការទំនាក់ទំនងដូចជា​ភាសា​ប្រើសញ្ញា។
សម្ភារពិសេស​ ក្នុង​ការ​ជួយ​ក្មេង​ឲ្យ​ចេះ​ទំនាក់​ទំនង​ក៏​អាច​ទៅ​រួច​ដែរដូច​ជា​កុំព្យូទ័រ​ភ្ជាប់​ទៅ​នឹង​ឧបករណ៍​បំពង​សម្លេង។
ក្មេង​អាច​ផ្តល់​ឧបករណ៍​ស្រដៀង​ទៅ​នឹង​កុំព្យូទ័រ​យួរដៃដែល​មាន​និមិត្ត​ សញ្ញា​នៃ​របស់​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​និង​សកម្មភាព​ផ្សេងៗ។ បន្ទាប់​មកក្មេង​​ចុច​ការ​ផ្គុំសញ្ញា​ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​គេ​យល់។
ការ​ព្យាបាលដោយ​បង្រៀន​គេ​ឲ្យ​ចេះ​ធ្វើ​អ្វី​មួយ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង
ការ​ព្យាបាលដោយ​បង្រៀន​អាជីព​ដល់​គេត្រូ​វបាន​ធ្វើ​ឡើងដើម្បី​អភិវឌ្ឍ​ការ​ដើរ​អង្គុយ​របស់​ក្មេងនិង​ដើម្បី​ឲ្យ​គេ​អាច​ធ្វើ​ចលនា​បាន។
គេ​នឹង​ទទួល​បាន​ការ​ណែនាំ​វិធី​ដ៏​ល្អបំផុត​ក្នុង​ការ​អនុវត្ត​ការងារ​ ប្រចាំ​ថ្ងៃ​ដែល​ទាមទារ​ជំនាញ​ចលនា​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​ដូចជា​ទៅ​បន្ទប់ទឹក​ឬ​ ស្លៀកពាក់។  ការ​ព្យាបាល​នេះអាច​មាន​សារៈសំខាន់​ណាស់ ​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​គេ​មាន​ម្ចាស់ការ​លើ​ខ្លួន​ឯង​ជាពិសេស​នៅ​ពេល​ដែល​គេ​ មាន​អាយុ​ច្រើន។
ការ​ប្រើ​ថ្នាំ
ប្រសិន​ជាសាច់ដុំ​របស់​ក្មេង​​រឹង​ខ្លាំង​និង​​សកម្មយ៉ាងខ្លាំង​វា​អាច​បង្ក ​ឲ្យ​គេឈឺចាប់​​និង​មិន​សប្បាយ​ចិត្ត។ គេ​អាច​ទាមទារ​ការ​ប្រើ​ថ្នាំ​ដើម្បី​ជួយ​សម្រួល​សាច់ដុំ។
ការ​ព្យាបាល ​Intrahecal baclofen
ការព្យាបាល​នេះ​ទាក់ទង​នឹង​ការ​ផ្សាំ​ដោយ​ការ​វះកាត់​ដាក់​ម៉ូទ័រតូច​នៅខាងក្រៅ​ខ្លួន​ដែល​ភ្ជាប់​ទៅនឹង​សរសៃខួរឆ្អឹងខ្នង។
ម៉ូទ័រ​នេះ​ផ្តល់ នូវ​ ការប្រើថ្នាំ​ទៀងទាត់​ដែល​គេ​ហៅថាbaclofen ​ដោយផ្ទាល់​ទៅនឹង​ប្រព័ន្ធ​សរសៃ​ប្រសាទ។ ​Baclofen  បានរាំងស្ទះ​សញ្ញាសរសៃប្រសាទ​ដែល​បង្ក​ឲ្យមាន​​​សាច់​ដុំ​រឹង​។
ថ្នាំ​សម្រួល​សាច់​ដុំ
កូន​របស់​អ្នក​អាច​ត្រូវបាន​ផ្តល់​ថ្នាំសម្រួល​សាច់​ដុំ​ដូចជា​ថ្នាំ ​diazepam ​ដែល​ធម្មតា​មាន​ទម្រង់​ជាថ្នាំ​គ្រាប់។
ផលប៉ះពាល់​ខាងក្នុង​នៃការប្រើថ្នាំ​diazepam មាន៖
  • វិលមុខ
  • និយាយ​មិនសូវច្បាស់
  • ទល់លាមក
  • ចង់ក្អួត
  • ឆេវឆាវ
ប្រសិន​ជា​ថ្នាំនេះ​មិន​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ទេ​​មានថ្នាំ​សម្រួលសាច់ដុំ​​​ជាច្រើន​ត្រូវបាន​ប្រើ​ដូចជា​ថ្នាំ​dantrolenetizanidine។ ថ្នាំនេះ​ក៏មាន​ផលប៉ះពាល់​ខាងក្នុងដែរ​ដូចថ្នាំ diazepam ដែរ។
Botulinum toxin
ប្រសិន​ជា​ថ្នាំ​សម្រួល​សាច់​ដុំ​មិន​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​ការ​ចាក់​ថ្នាំ​botulinum toxin អាច​ត្រូវ​បាន​ផ្តល់​។ ថ្នាំ​នេះ​ធ្វើ​ការ​ដោយ​រាំងស្ទះ​សញ្ញា​ចេញ​ពីខួរក្បាល​ទៅ​សាច់ដុំ​ដែល​មាន​ការ​ប៉ះពាល់។
ប្រសិទ្ធភាព​នៃការ​ចាក់​ថ្នាំ​ជា​ធម្មតា​មាន​រយៈពេល​ដល់​ទៅ​៣​ខែ​។​ការ​ ព្យាបាល​គឺ​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​បំផុត​នៅពេល​ដែល​គេ​អនុញ្ញាតិ ឲ្យប្រើ​ថ្នាំចាក់​ប្រភេទ​នេះ។
ការព្យាបាល​ការបរិភោគ​​និង​ការហៀរទឹកមាត់
សម្រាប់​ក្មេង​ដែល​មាន​បញ្ហា​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​មាត់​ជា​រឿយៗ​នឹង​មាន​ បញ្ហា​ក្នុង​ការ​លេប​អាហារ​ព្រម​ទាំង​ពិបាក​ក្នុង​ការ​គ្រប់គ្រង​លើ​ ទឹកមាត់។ បញ្ហា​ទាំង​នេះ​អាច​មាន​ស្ថានភាព​ធ្ងន់ធ្ងរ​និង​ត្រូវ​ការ​ព្យាបាល។
ប្រសិន​ជា​កូន​អ្នក​មាន​បញ្ហា​ក្នុង​ការ​លេប​អាហារ​មាន​ការប្រឈម​ដែល​អាហារ​ តូចៗ​អាច​ចូលទៅ​បំពង់​ដង្ហើម និង​សួត។ នេះ​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​ខូច​សួត​និង​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ការឆ្លង​ជម្ងឺផ្លូវ​ដង្ហើម។
ប្រសិន​ជា​អាការរោគ​នេះ​ស្រាល​វា អាច​ទៅរួច​ក្នុងការ​បង្រៀន​គេ​ពី​បច្ចេកទេស​ក្នុង​ការ​យក​ឈ្នះ​លើ​បញ្ហា​នេះ ​បាន។​ការ​តម​អាហារ​ដោយ​ប្រើ​អាហារ​ទន់ៗ​អាច​ត្រូវ​ការ​ទាមទារ។  ប្រសិន​ជា​បញ្ហានេះ​មាន​សភាព ធ្ងនធ្ងរ​ការ​ប្រើ​បំពង់​បញ្ច្រក​អាហារ​អាច​ត្រូវ​បាន​ប្រើ​ដាក់​លើ​​ក្មេង​ និង​ផ្ទាល់​ទៅ​ក្រពះ​ដោយ​ផ្ទាល់។
ប្រសិន​ជា​កូន​របស់​អ្នក​មាន​បញ្ហា​ហៀរ​ទឹកមាត់​ការ​ចេញ​ទឹក​មាត់​ច្រើន​អាច ​ធ្វើ​ឲ្យ​រំខាន​ដល់​ស្បែក​នៅ​មាត់​ចង្ការ​ក​ដែល​អាច​បណ្តាល​ឲ្យ​មាន​ការ​ ឆ្លង។
ការ​ព្យាបាល​មួយ​ចំនួន​អាច​ជួយ​ក្មេង​ចេះ​គ្រប់គ្រង​ការ​ហៀរ​ទឹក​មាត់​រួម​មាន៖
  • ថ្នាំ anticholinergic ដែល​កាត់​បន្ថយការ​ផលិត​ទឹក​មាត់
  • ការ​វះកាត់​ក្រពេញ​ទឹកមាត់​ដូច្នេះទឹកមាត់​វា​ហូរ​ចូល​ទៅ​ខាង​ក្រោយ​មាត់​ជា​ជាង​ទៅ​ខាង​មុខ។
  • ឧបករណ៍ intraoral ត្រូវ​បាន​ដាក់​នៅ​ក្នុង​មាត់ ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​អណ្តាត​មាន​ទីតាំង​ល្អ​និង​ការ​លេប​ទឹក​មាត់​ទៀង​ទាត់។
ការ​វះកាត់​ដោយ​ការ​កែ​ទម្រង់​កាយ
ការ​វះកាត់​នេះ​ត្រូវ​បាន​ធ្វើ​ឡើង​ដើម្បី​កែ​បញ្ហា​លើ​ឆ្អឹង​នឹង​សន្លាក់។ វា​អាច​ត្រូវ​បាន​ណែនាំ​ប្រសិន​ជា​ជម្ងឺ​ក្មេង​ធ្វើឲ្យ​មាន​ការ​ឈឺចាប់​​ពេល ​ដែល​ដើរ​ធ្វើ​ចលនា​ជុំវិញ។ វា​ក៏​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​ការ​អង្គុយ​ឈរ​មាន​ការ​វិវឌ្ឍន៍​​​​ជំនាញ​ខាង​ធ្វើ​ចលនា ​ ដែល​អាច​ធ្វើ​ឲ្យ​គេ​​មាន​ការ​ជឿជាក់​និង​ពឹង​ខ្លួន​ឯង​បាន។
ក្នុង​កំឡុង​ពេល​ធ្វើ​ការ​វះកាត់​គ្រូពេទ្យ​វះកាត់​នឹង​ពន្លា​សាច់ដុំ​ណា​មួយ​​និង​សរសៃពួរ​ដែល​ខ្លី​ពេក​​និង​ដែល​ធ្វើឲ្យ​មាន​បញ្ហា។
វា​ត្រូវ​ការ​ចំណាយ​ពេល​១សប្តាហ៍​​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ឲ្យ​សះដំបៅ​ ប៉ុន្តែ​វា​ចំណាយ​ពេល​១២​ទៅ​១៨​ខែ​ក្នុងការ​ធ្វើ​ឲ្យ​ក្មេង​អាច​ដើរបាន​ ត្រឹមត្រូវ​បន្ទាប់​ពី​វះកាត់។
Selective dorsal rhizotomy (SDR)
ការ​ជ្រើសរើស ​(SDR) គឺ​ជា​នីតិវិធី​ក្នុង​ការ​វះកាត់​ដែល​ជា​ធម្មតា​ត្រូវ​បាន​ណែនាំ​ពេល​ដែល​ ការ​ព្យាបាល​ផ្សេងទៀត​​សម្រាប់​សាច់ដុំ​​រឹង​​និង​សាច់ដុំ​ធ្វើ​សកម្មភាព​ ច្រើន​​ត្រូវបាន​ព្យាយាម​និង​​មិន​ជោគជ័យ។
នេះ​ជា​ការ​វះកាត់​ដ៏សំខាន់​ត្រូវ​បានប្រើ​ក្នុងការ​ព្យាបាល​ ការ​កន្ត្រាក់​អវយវ​ខាង​ក្រោម​​ដែល​ទាក់​ទង​នឹង​​ការ​កាត់​សរសៃ​ប្រសាទ​ខ្លះ ​នៅ​បង្គោល​ឆ្អឹងខ្នាង​ខាងក្រោម។​​នេះ ​អាច​កាត់​បន្ថយ​ការរឹង​នៃសាច់ដុំ​នៅ​ជើង​​ព្រមទាំង​ការ​ទើសទែង​និង​ កន្រ្តាក់។
ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក៏​ដោយ​​ក្មេង​ដែល​មាន​ជម្ងឺ​ SDR នឹង​តម្រូវ​ឲ្យ​មាន​ការ​ព្យាបាល​ដោយ​ចលនា​បន្ថែម​មាន​រយៈេពល​ពីរ​៣​ទៅ​៩​ខែ​ ដើម្បី​រៀន​ពី​ជំនាញ​បញ្ជា​ព្រមទាំង​ការដើរ។
ជា​មួយ​គ្នា​នេះ​ដែរ​ការ​វះ​កាត់​បាន​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ការ​ស្មុគស្មាញ​សម្រាប់​ក្មេង​ខ្លះ​រួម​មាន៖
  • មាន​អារម្មណ៍ ឈឺ​ដូច​មាន​ម្ជុល​ចាក់​នៅ​ផ្នែក​ណា​មួយ​នៃ​រាងកាយ​ដែល​សរសៃ​ប្រសាទ​ដែល​បាន​យក​ចេញ​ត្រូវ​បាន​ប្រើ​ក្នុង​ការ​ភ្ជាប់
  • ការ​ទល់​លាមក
  • បញ្ហា​ក្នុង​ការ​នោម
ភាព​ស្មុគស្មាញដែល​មាន​តិច​ដូច​ជា៖
  • ពិបាក​ដក​ដង្ហើម
  • ជម្ងឺ​ឆ្លង​ដល់​សួត
អ្នក​និង​កូន​របស់​អ្នក​​(ប្រសិន​ជា​គេ​យល់​ពី​ការ​ទាក់ទង​នឹង​ការ​វះកាត់) គួរ​តែ​ពិគ្រោះ​ពី​ផលប្រយោជន៍​និង​​ការ​ប្រឈម​នៃការ​ព្យាបាល​នេះ​ជា​មួយ​ គ្រូពេទ្យ​វះកាត់។

0 comments:

Post a Comment